ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΤΕΧΝΗ;
Aυτή είναι, ίσως η πιο καλοπροαίρετη (συνήθως) “ελαφριά” ερώτηση που κάνουν οι αδαείς περί των, και οι αρχάριοι των, πολεμικών τεχνών. Επίσης είναι από τις πλέον λανθασμένες (όταν δεν είναι ανόητες ή κακόβουλες) προσπάθειες ή μεθόδους προώθησης της τέχνης τους, από έμπειρους και εκπαιδευτές.
Εδώ, δεν χωρά η λαϊκή ρήση “αν δεν παινέψεις το σπίτι σου, θα πέσει να σε πλακώσει” και σε κάθε περίπτωση, μπορεί κάλλιστα ο καθένας, με ελάχιστη γνώση Ελληνικών, να εγκωμιάσει το στυλ του και να επαινέσει όλα τα κατά την γνώμη του καλά στοιχεία που το διέπουν, χωρίς να μπει σε λογική σύγκρισης με άλλες τέχνες, και κατά συνέπεια σε αντιπαράθεση με αυτές.
Η άποψή μου είναι πως, οι πολεμικές τέχνες, όπως κάθε τέχνη, είναι μία σημαντική έκφραση του ανθρώπου που “ζει” και ζωή σημαίνει έκφραση και για να εκφράζεσαι πρέπει να δημιουργείς.
Ο άνθρωπος κατά τη γνώμη μου έχει μόνο έναν δρόμο. ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΚΑΙ ΝΑ ΕΞΕΛΙΣΣΕΤΑΙ ΣΥΝΕΧΩΣ.
Τα όπλα του σε αυτή τη διαδρομή πρέπει να είναι η ευφυΐα, η θέληση, η παρατηρητικότητα, το αστείρευτο θετικό πνεύμα και η διάθεση να δουλέψει και να πορευτεί προς αυτή την κατεύθυνση.
Πιστεύω πως ο οξυδερκής και υγιώς σκεπτόμενος άνθρωπος των Πολεμικών τεχνών πρέπει να ακολουθεί πιστά το τρίπτυχο «Αμερόληπτη και προσεχτική παρατήρηση, σοβαρή και μεθοδική έρευνα και μελέτη, διασάφηση και κατανόηση». Οι ορίζοντες πρέπει πάντα να παραμένουν ανοιχτοί και να βρισκόμαστε σε μία συνεχή διαδικασία συνεχούς μάθησης και ωρίμανσης σε συνδυασμό με ανοιχτό νου και σκληρή δουλειά.
Πιστεύω επίσης, ότι μία από τις σημαντικότερες ενέργειες που έχει κάνει στη ζωή του ένας άνθρωπος των Πολεμικών τεχνών, είναι αυτή καθ’ αυτή η ενέργεια του να ενταχθεί σε αυτές. Η απόφασή του να παραμείνει και να υπηρετήσει αυτόν τον χώρο από οποιοδήποτε μετερίζι είναι μία σοφή απόφαση που στο πέρασμα των χρόνων θα προσδώσει πλήθος πλεονεκτημάτων.
Επιστρέφοντας στο αρχικό ερώτημα, φρονώ πως είναι λανθασμένο από την σκέψη του και μόνο, πριν καν αυτό διατυπωθεί. Όποιος μπει σε αυτή τη λογική χάνει την ουσία των πολεμικών τεχνών. Και βέβαια, αν μπορεί να υπάρξει αντικειμενική ματιά, υπάρχουν καλύτερα στυλ σε σχέση με άλλα στο ένα, στο άλλο ή σε περισσότερα σημεία αλλά σε γενικές γραμμές ΟΛΑ τα στυλ (άλλα λιγότερο, άλλα περισσότερο) έχουν στοιχεία που κατευθύνονται σε αυτό που μνημονεύει το βασικό θέμα του άρθρου.
Βαθιά πεποίθηση μου είναι ότι τα πάντα έχουν συνεχή περιθώρια εξέλιξης και βελτίωσης και αυτό πρέπει να επιβάλλεται να συμβαίνει αδιάκοπα. Αυτό το πετυχαίνουν όμως μόνο οι άνθρωποι που έχουν ισχυρή θέληση, πολύπλευρη γνώση (που πρέπει συνεχώς να διευρύνεται και να επεκτείνεται), αλλά και την διορατικότητα και την ελευθερία έκφρασης που απαιτούνται.
Όλοι οι άνθρωποι έχουν δύο χέρια και δύο πόδια. Τα περισσότερα στυλ, συστήματα και τέχνες Πολεμικών τεχνών, προσανατολίζονται στον σωστό κατά τη γνώμη τους τρόπο χρήσης τους στη μάχη. Ειδικά αυτά που είναι δοκιμασμένα σε πεδία μαχών ιστορικά, ή έστω αποτελούσαν βασική τεχνοτροπία για να σώσεις ή να αφαιρέσεις μια ζωή, έχουν μια τεκμηρίωση ότι πράγματι δουλεύουν.
Η ουσιώδης διαφορά είναι σε ποιες κατευθύνσεις, με ποιους τρόπους ανακαλύπτουμε και το σπουδαιότερο με πόση ελευθερία έκφρασης οδηγούμαστε στο πως μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε στην μέγιστη δυνατότητά τους, σύμφωνα με τον τρόπο προσέγγισης μας σε αυτά.
Τα μέσα και η διαδικασία που ακολουθεί το κάθε σύστημα αναδεικνύουν ανομοιότητες, τόσο σε στοχαστικούς και φιλοσοφικούς ορισμούς, όσο και σε αντιθέσεις που δημιουργούν οι πολιτιστικές διαφορές, και οι ανάγκες δημιουργίας τους και εν τέλει ύπαρξής τους. Αλλά το κύριο χαρακτηριστικό, είναι ο τρόπος προσέγγισης που ακολουθεί ο καθένας που εισέρχεται σε αυτές.
Δεν υπάρχει η καλύτερη πολεμική τέχνη, υπάρχει αυτό που λειτουργεί καλύτερα για σένα, (από όσα ως τώρα γνωρίζεις) και αυτό που καλύπτει περισσότερο τον τρόπο προσέγγισης σου. Ας δούμε κάποιους από τους κύριους τρόπους προσέγγισης, σε λίγες γραμμές.
1ος τρόπος. Η προσέγγιση της μαχητικής πλευράς των Πολεμικών τεχνών, δλδ η Αυτοάμυνα. Αν και, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, οι ενήλικες ξεκινούν με πρώτο χαρακτηριστικό στη θέλησή τους την Αυτοάμυνα, μια πολύ μικρή μειοψηφία τελικά, μπορεί να αποδεχτεί ότι για να επιτύχει τον σκοπό της, χρειάζεται να εκπαιδευτεί, τόσο σωματικά όσο και πνευματικά, σε τρόπους που όχι μόνο περιορίζουν τον αντίπαλο, αλλά και τον εξουδετερώνουν. Ότι είναι απαραίτητο να διδαχθεί και το πώς θα βλάψει τον αντίμαχο, σε σημείο μη αναστρέψιμης ζημιάς, μόνιμης ολικής ή μερικής ανικανότητας, ακόμα και την τελική εξόντωση του.
2ος τρόπος. Η αθλητική προσέγγιση. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός πως η σπορ πλευρά των “πολεμικών” τεχνών και τα μαχητικά αθλήματα είναι συναρπαστικά. Είναι υπέροχος τρόπος εκτόνωσης, και μετάβασης της ενέργειας με θετικό τρόπο. Είναι ο τρόπος που παρουσιάζει τα μεγαλύτερα ποσοστά διατηρησιμότητας και απόφασης για επίμονη και επίπονη προπόνηση.
3ος τρόπος. Η προσέγγιση μιας τέχνης, όπου ταυτόχρονα θα τους εκπαιδεύσει σωματικά και νοητικά. Αλλά και εκεί, γρήγορα ανακαλύπτουν πως μια τέτοιου είδους μαθητεία, απαιτεί μεγάλη αφοσίωση, σημαντική αφιέρωση χρόνου, ουσιαστική αυτοπειθαρχία και μια σταδιακή αλλαγή του, μέχρι πριν περάσουν την πόρτα της σχολής, τρόπου ζωής τους.
Στο πέρασμα των χρόνων, έχω δει σημαντική βελτίωση σε κάθε επίπεδο της ζωής τους, σε πολλές/ούς που δεν τα παράτησαν και ακολούθησαν αυτό τον τρόπο προσέγγισης.
4ος τρόπος. Η προσέγγιση για πνευματική εξέλιξη, και σωματική υγεία μέσα από έναν διαφορετικό τρόπο άσκησης. Αποτελεί την μειοψηφία, και (δυστυχώς) ίσως τον πιο εύκολο τρόπο εξαπάτησης, ή παραπλάνησης αν προτιμάτε, αλλά ταυτόχρονα έχει να επιδείξει αξιόλογα παραδείγματα ωφελημάτων
5ος τρόπος. Η προσέγγιση “αντί γυμναστηρίου”! Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι προσχωρούν στις πολεμικές τέχνες και τα μαχητικά σπορ, γιατί θέλουν να γυμναστούν και βαριούνται το γυμναστήριο! Είναι ένας νέος must τρόπος καλής εκγύμνασης, που δύσκολα κάνει τον μαθητή να πλήξει, και παράλληλα του προσφέρει ικανοποιητική σωματική εξέλιξη και ευεξία.
Οποιο τρόπο προσέγγισης και να έχει κάποιος που μπαίνει στον κόσμο των πολεμικών τεχνών, ακόμα και τον 5ο τρόπο να έχει ως βασικό (κάτι που διαφωνώ, και που δυστυχώς έχει μετατρέψει μεγάλη μερίδα εκπαιδευτών σε “γυμναστές”), είναι αφενός αναμφισβήτητο κέρδος τόσο για τον ίδιο όσο και για τον χώρο, αφετέρου είναι ο τρόπος που είναι ο καλύτερος, τουλάχιστον αρχικά, γι αυτόν.
Είναι κουτό και εντελώς ανούσιο, να προσπαθήσεις να πείσεις κάποιον που κάνει αθλητισμό ότι αυτό δεν είναι αυτοάμυνα, και αντίθετα κάποιον που θέλει απλά να ιδρώσει ότι στερείται πνευματικότητας!
Το ίδιο φυρόμυαλο, είναι να σηκώσει κάποιος λάβαρο υπέρ της τελειότητας και της ανωτερότητας της τέχνης του, εν τω συνόλω, έναντι κάθε άλλης!!!
Ο σοβαρός και έμπειρος παρατηρητής, μπορεί να μορφώσει βάσιμα μια αρχική άποψη για το ποιος είναι ο καθένας, σύμφωνα με τον τρόπο που προσέγγισε αλλά και που παραμένει στον χώρο μας, αλλά σε κάθε τρόπο μπορεί με την ίδια “ευκολία” να διακρίνει, σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό, διαφορετικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, οφέλη και ελλείψεις… Και είναι φυσικό.
Μπορεί σε κάποιον να μην ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία του, να μην καλύπτει τον λόγο που τις προσεγγίζει και τελικά να μην εξασφαλίζει την εκπλήρωση των αναγκών του, και άρα να μην δουλεύει γι αυτόν, ΑΛΛΑ σε καμία περίπτωση (τις περισσότερες φορές), δεν σημαίνει πως η συγκεκριμένη τέχνη είναι άχρηστη ή λιγότερο αποτελεσματική από αυτή που επέλεξε ο ίδιος.
Για παράδειγμα, όταν ήμουν νεότερος, (παρ΄ όλο τον σεβασμό που είχα γι’ αυτές και την αποδοχή της πολύτιμης προσφοράς τους) σχεδόν αποδοκίμαζα τις παραδοσιακές πολεμικές τέχνες, σε σχέση με την αποτελεσματικότητα τους στην αυτοάμυνα, και τις επέκρινα επειδή λειτουργούσαν ως πλαίσια που περιορίζουν την ελευθερία έκφρασης του ασκούμενου, δίνοντας έμφαση στο “κάνε” αντί στο “βίωσε”. Με τα χρόνια της εμπειρίας και της ωρίμανσης, παρ’ όλο που παραμένω υποστηρικτής του τρόπου αντίληψης των σύγχρονων πολεμικών τεχνών, κατανόησα πως απλά δεν έκαναν για μένα. Ετσι ακολούθησα δρόμους που μου ταίριαζαν περισσότερο.
Η προσέγγισή μου σαν παιδί ήταν η αθλητική και όσο περνούσαν τα χρόνια επικεντρωνόμουν ολοένα και περισσότερο στην μαχητική πλευρά των πολεμικών τεχνών. Σε μια εποχή έντονου τρόπου “ροκ” ζωής, που επικρατούσε το ρητό “θέλω τον κόσμο και τον θέλω ΤΩΡΑ”, θεωρούσα χάσιμο χρόνου το να αφιερώσω ολόκληρα χρόνια για να μάθω να σταματώ κάποιον που ορμούσε καταπάνω μου με εχθρικές διαθέσεις και έκδηλη την πρόθεση να μου κάνει ζημιά. Επίσης λόγω των τεχνοτροπιών που ενστερνίστηκα, αλλά και των περιστατικών που αντιμετώπισα, απομακρυνόμουν ολοένα και περισσότερο από την “μέθοδο” του “δεν τρέχει και τίποτα να υπάρχει ανταλλαγή χτυπημάτων πριν τελειώσω την μάχη”, αλλά και από τα κενά που συναντούσα στην προσέγγιση αντιμετώπισης αντιπάλων, πέραν του ενός.
Όταν βέβαια άρχισα την εξειδίκευσή μου στην οπλομαχία, και αργότερα που ξεκίνησα να εκπαιδεύω επιχειρησιακά τμήματα ανά τον κόσμο, άρχισα να κατανοώ συνεχώς και βαθύτερα ότι για να μπορέσεις να εφαρμόσεις κάτι σε πραγματικές συνθήκες, πρέπει να έχεις εκπαιδευτεί με τρόπους που ενθαρρύνουν την εσωτερική εμπειρία και την ελευθερία έκφρασης.
Ο Bruce Lee έλεγε πως, “Η ελευθερία δεν είναι κάτι που αποδέχεται προκαταλήψεις. Για τη βίωση της, ο νους πρέπει να βρίσκεται σε επαγρύπνηση, γεμάτος ενέργεια, ικανός να αντιληφθεί άμεσα, χωρίς κατηγοριοποιήσεις ή χωρίς την ιδέα ενός στόχου που πρέπει να επιτευχθεί μέσα από μία άκαμπτη διαδικασία”
Αλλά αυτός, είναι ο δικός μου τρόπος προσέγγισης, Είναι αυτός που θεωρώ καταλληλότερο για μένα, και για όσους προσεγγίζουν τις πολεμικές τέχνες, κυρίως με τον 1ο τρόπο που παρουσιάζω στο άρθρο.
Το σημαντικότερο όμως, ασχέτως τρόπου προσέγγισης, παραμένει το γεγονός ότι οι άνθρωποι επέλεξαν να ενταχθούν στον μαγικό κόσμο και στην τεράστια οικογένεια των Πολεμικών τεχνών.
Το αν υπηρετούν την παραδοσιακή ή την σύγχρονη πλευρά αυτού του χώρου, το αν ακολουθούν τον αθλητικό ή πνευματικό τρόπο…, είναι ένας πιο ελάσσων τομέας που ανά πάσα στιγμή μπορεί να γίνει η οποιαδήποτε μεταβολή.
Το μείζων είναι να υπάρχουν οι προοπτικές που να επιτρέπουν και να δίνουν την ευκαιρία στον καθ’ ένα να ενταχθεί εκεί που νομίζει μετά από προσωπική επιλογή.
Δεν πρέπει να βλέπουμε τους ανθρώπους του ενός ή άλλου τρόπου, σαν να είναι στην αντίθετη πλευρά από εμάς, αλλά στην ίδια. Ο στόχος και ο σκοπός είναι περίπου οι “παρόμοιος” απλά τα μέσα που χρησιμοποιούμε είναι διαφορετικά για την προσέγγισή τους.
Εν κατακλείδι, ΔΕΝ υπάρχει η απόλυτη πολεμική τέχνη ή το ολοκληρωτικά τέλειο μαχητικό στυλ. Και αυτό επειδή δεν υπάρχει ο απόλυτος τρόπος προσέγγισης που να καλύπτει και να ταιριάζει σε όλους, είτε ως ανάγκη, είτε ως επιλογή. Η τέχνη που για κάποιον είναι η καλύτερη (καλό θα ήταν βέβαια να έχει την απαραίτητη γνώση ώστε να επιχειρηματολογεί βάσιμα υπέρ του ισχυρισμού του) δεν σημαίνει ότι θα είναι και για κάποιον άλλο. Ολοι όσοι είμαστε στον χώρο των Πολεμικών τεχνών, ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ να αποδίδουμε τον απαραίτητο σεβασμό στην κάθε προσέγγιση για αυτό που είναι και για την αξία που έχει.
ΠΡΕΠΕΙ να φέρουμε εκτίμηση προς τον κάθε άνθρωπο για τη δουλειά που έχει κάνει στην προσέγγιση του και στην προσήλωση που έχει επιδείξει για να φτάσει σε όποιο σημείο βρίσκεται, σύμφωνα με την προτίμησή του.
Εν πάση περιπτώσει, αυτό που έχω να συμβουλέψω σε όσες/ους ψάχνουν απάντηση στο ερώτημα “ποια είναι καλύτερη πολεμική τέχνη”, είναι το να στρέψουν την όποια ενέργειά τους στην απάντηση του ερωτήματος “πως μπορώ να γίνω καλύτερος στον τρόπο που επέλεξα να τις προσεγγίσω” και σε όσες/ους θέλουν να οδηγηθούν σε βαθύτερο στοχασμό, ας αναλογιστούν το εξής “είναι η προσέγγιση μου η καταλληλότερη για μένα;”
Μιχάλης Κοσσυβάκης
Εκπαιδευτής Ενοπλης και Αοπλης μάχης / Διεθνής εισηγητής
Tag:Martial Arts